matbaayı kim buldu

Matbaa, günlük hayatımızda teknolojinin de gelişmesiyle pek çok alanda kullanılan kitap, gazete, dergi, kapak gibi pek çok çeşit baskı işlemlerinde kullanılan basım aracıdır.

Matbaayı bulan, icad eden, matbaanın mucidi olarak bilinen kişi Johann Gutenberg’tir. Gutenberg, ilk olarak tek tek metal harflerle yüksek baskı tekniğŸini geliştirmiştir. Gutenberg’in bu buluşundan sonra matbaacılık yaygın ve hızlı gelişen bir sektör olmuştur. Matbaanın ilk kez UzakdoğŸu’da kullanılmıştır. Bilinen ilk baskı VIII. yy’da Japonya’da yapılmıştır. İmparatoriçe Shotoko Budizm’in kutsal metinlerini Sanskrit dilinde Çin alfabesiyle bastırmıştır.

İlk kez tek tek harfler dökerek baskı yapmayı Pi Sheng (960-1297) adında bir Çinli denemiştir. Pi Sheng porselenden harfler kullanarak matbaanın gelişimine hız kazandırmıştır. Ancak çok harfli Çin alfabesinde tek tek harfler kullanarak baskı yapma nedeni hala anlaşılamamıştır. Matbaa Çinlilerden Uygurlara geçmişlerdir. Uygurların IX. yy’dan itibaren baskı yaptığŸı bilinmektedir. (Tun-Huang mağŸarasındaki buluntular.)

Avrupa’€™da matbaacılık özellikle XV. ya€™da gelişme göstermiştir. Avrupa’da matbaacılığŸın üssü Hollanda olmuştur. Burada ki basım tekniğŸi tahta kalıplarla yapılmaktadır. Hattatlarca yazılan tahta kalıplar. Hakkaklarca kazınmaktadır. Kalıplar bu yönetemle üretilmektedir. Harlem kentinde ilk kez tek tek harflerle baskı denemelerini 1430 yılında Lourens Janszoon Coster’€™in yaptığŸı sanılmaktadır.

Johann Gutenberg ise çırağŸı Fust ile birlikte Mainz şehrinde metal harflerle basım tekniğŸini uygulamıştır. Gutenberg bu çaılşmalara bilgi ve birikimlerini, Fust ise sermayesini katmıştır. İlk çalışmaları olan 42 satırlık İncil’i 1455 yılında basmışlardır. Fust ve Gutenberg işlerin yolunda gitmemesi neticesinde ortaklıklarına son vermiştir. 1462’de Nassau başpsikoposunun askerleri Mainz şehrine saldırdı. Kaçan basımcılar Avrupa’€™nın her yanına dağŸıldı.